İSTANBUL — Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, modern yaşamın kaçınılmaz bir parçası olan stresin yönetimi üzerine kritik değerlendirmelerde bulundu. Stresin kendisinden ziyade ona verilen tepkinin sağlığı belirlediğini ifade eden Tarhan, stres yönetimi için "bakış açısını değiştirme" vurgusu yaptı.

Kişilik Tipiniz Stresle Mücadelenizi Belirliyor

Prof. Dr. Tarhan, bireylerin stres karşısındaki tutumlarını üç farklı kişilik tipiyle özetliyor:

• A Tipi (Sünger Tip): Aceleci, sabırsız ve her sorunu içselleştiren kişilerdir. Çevresindeki stresi emdikleri için en çok yıpranan gruptur.

• C Tipi (Teflon Tip): Stres karşısında duyarsız ve bencildirler. Başkalarına zarar verseler de kendileri "yanmazlar", ancak bu durum zamanla onları yalnızlaştırır.

• B Tipi (İdeal Tip): Psikolojik esnekliğe sahip, olaylardan ders çıkaran ve "resilience" (dayanıklılık) özelliği gösteren kişilerdir.

Faydalı Stres ve Zararlı Stres Ayırımı

Stresin biyolojik bir boyutu olduğunu hatırlatan Tarhan, "Stressiz bir yaşam sağlıklı değildir," diyerek şu ayrımı yapıyor:

• Kontrol Edilebilir Stres: Bisiklet kullanmak gibi bizi uyanık tutar, beynin kullanılmayan bölgelerini aktive eder.

• Kontrol Edilemeyen (Kronik) Stres: Sürekli uyarılmışlık hali yaratarak yüksek tansiyon, fibromiyalji ve bağışıklık sistemi çökmesine neden olur.

Stres Yönetimi İçin 2-2-4 Kuralı

Prof. Dr. Tarhan, akut stres anında soğukkanlı kalmayı sağlayan pratik bir nefes egzersizi öneriyor:

1. 2 Saniye: Derin nefes alın.

2. 2 Saniye: Nefesinizi tutun.

3. 4 Saniye: Yavaşça nefesinizi verin. Bu yöntem beyindeki oksijen dengesini kurarak kasları gevşetir ve nabzı düzenler.

"İnsan Kendini Aldatma Ustasıdır"

Kişilerin hatalarını kabul etmek yerine "nazar değdi" veya "büyü yapıldı" gibi yansıtma mekanizmalarıyla sahte bir rahatlama aradığını belirten Tarhan, gerçek çözümün olayları analiz etmekten geçtiğini söylüyor. Tarhan'a göre, bir problemi yazılı hale dökmek, çözümün %50'si anlamına geliyor.