Türkiye’de saklı 3,5 trilyon dolarlık hazine

Türkiye Madenciler Derneği (TMD) Başkanı Mehmet Yılmaz, Türkiye'nin yer altında yaklaşık 3,5 trilyon dolarlık bir maden serveti bulunduğunu belirterek, bu potansiyeli ekonomiye kazandırmak için acil mevzuat ve üretim seferberliği çağrısında bulundu.

Türkiye, maden rezervi çeşitliliği açısından dünyanın en zengin ülkeleri arasında yer almaktadır; madencilikte adı geçen 168 ülke arasında çeşitlilikte 8’inci, rezervde 22’nci ve değerde 28’inci sıradadır.

Ekonomik Bağımsızlık ve Cari Açık

Mehmet Yılmaz, madenciliğin ekonomik bağımsızlık için hayati önem taşıdığını vurguladı:

• Dışa Bağımlılık: Ülkenin dış ticaret açığının yaklaşık 60 milyar dolarlık kısmının madencilik ürünlerinden kaynaklandığını belirtti.

• Seferberlik Çağrısı: Madenciliğin önündeki engellerin kaldırılması ve bir üretim seferberliği başlatılması gerektiğini, aksi takdirde dışa bağımlılığın ülkeye büyük zarar vereceğini ifade etti.

Sektörün 2026 İçin Temel Beklentisi: Mevzuat İyileştirmesi

Sektörün 2026 yılındaki en kritik beklentisi, yatırım ortamını iyileştirecek ve izin süreçlerini hızlandıracak yeni bir mevzuat yapısıdır:

• Öngörülebilirlik: Yatırım ortamının öngörülebilirliğinin artırılması.

• İzin Süreçleri: İzin süreçlerinin hızlandırılması ve kurumlar arası koordinasyonun güçlendirilmesi. (2025'te orman izinlerinin dijitalleşmesi olumlu bir adım olarak kaydedildi.)

• Hukuki Statü: Madenciliğin diğer arazi kullanım türleri karşısında hukuki statüsünün netleşmesi ve "kamu yararı" tanımının güçlendirilmesi talep ediliyor.

Altın ve Kritik Mineraller Potansiyeli

Türkiye, hem altın hem de kritik mineraller açısından devasa bir potansiyele sahiptir:

• Altın Serveti: Türkiye'nin 6 bin 500 tonluk altın potansiyeli bulunmasına rağmen, yıllık üretim 30-32 ton civarındadır. Yer altında bekleyen 5 bin tonluk potansiyelin piyasa değeri 300 milyar doların üzerindedir.

  • Hedef: İzin süreçlerindeki iyileşmeyle birlikte altın üretimini kademeli olarak 100 ton bandına taşımak hedefleniyor.

  • İthalat: Türkiye her yıl altın ithalatına yaklaşık 20 milyar dolar ödüyor.

• Kritik Mineraller: Elektrikli araçlar, batarya teknolojileri, savunma sanayii ve yarı iletken üretimi gibi yüksek teknoloji sektörleri madenlere bağımlıdır.

  • Beylikova Rezervi: Eskişehir'in Beylikova ilçesinde keşfedilen 694 milyon tonluk Nadir Toprak Elementi (NTE) rezervi, dünyanın en büyük ikinci rezervi olarak büyük potansiyel barındırıyor.

Değer Zinciri ve Kurumsal Yapılanma Önerileri

Sektör temsilcileri, madencilikten ileri teknoloji ürününe uzanan "tam bir değer zinciri" yaklaşımını benimseme çağrısı yapıyor.

• TOBB Önerisi: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Türkiye Madencilik Meclisi Başkanı İbrahim Halil Kırşan, Çin'in kritik minerallerin küresel üretiminin %70'ini kontrol ettiğine dikkat çekerek, kamu ve üniversite çalışmalarını koordine etmek amacıyla bir "Kritik Mineraller Teknoloji Enstitüsü" veya "Kritik Mineraller Başkanlığı" kurulmasını önerdi.

• Geleceğe Hazırlık: Kritik minerallerde atılacak adımların, Türkiye'yi enerji dönüşümü ve yüksek teknoloji üretim zincirlerinde daha güçlü bir konuma taşıyacağı belirtiliyor.