Prematüre Bebeklerde Yaşamsal Önem Taşıyan 7 Önemli Kural: İlk 3 Yaş Çok Kritik

Prematüre doğum, dünya genelinde tüm doğumların yaklaşık yüzde 10'unu oluşturarak önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam ediyor. Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Sorumlu Neonatoloji Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Korkmaz Toygar, Türkiye'de her yıl yaklaşık 130-150 bin bebeğin prematüre olarak dünyaya geldiğini ve prematüre bebeklerin artık çok daha yüksek bir oranda hayata tutunduğunu belirtiyor.

Riskler ve Önlemler

Prematüre doğumların en önemli nedeni yüksek riskli gebeliklerdir.

• Risk Faktörleri: Annenin küçük/ileri yaşta olması, sık gebelik ve doğum, yetersiz beslenme ve izlem, çoğul gebelikler, enfeksiyonlar, kronik veya gebelikte ortaya çıkan hastalıklar (diyabet, hipertansiyon vb.) ile tütün/bağımlılık yapıcı madde kullanımı riskleri artırır.

• En Etkili Önlem: Öncelikle sağlıklı bir gebelik süreci sağlamak, annenin düzenli tıbbi izlemini yaptırmak, doğru beslenme, sigara ve alkolden uzak durmaktır. Erken doğum riskinde, doğumun geciktirilmesi için ilaç tedavisi ve anneye akciğer hastalığı riskini azaltan steroid iğnesi önem taşır.

Yaşama Oranlarındaki Belirgin Artış (2024 Verileri)

Neonatoloji alanındaki bilimsel ve teknolojik gelişmeler sayesinde, prematüre bebeklerin yaşama şansları belirgin şekilde artmıştır. Türk Neonatoloji Derneği'nin verilerine göre:

• Gebelik Haftasına Göre Yaşama Oranları:

  • 22-24 hafta: Yüzde 31

  • 25-26 hafta: Yüzde 64

  • 27-28 hafta: Yüzde 82

• Doğum Ağırlığına Göre Yaşama Oranları: Özellikle 1000 gram üzerindeki bebeklerde yaşama oranı yüzde 94’e ulaşmaktadır. 500-749 gram arası bebeklerde bu oran yüzde 47'dir.

Yoğun Bakım Sonrası Kritik Dönem: İlk 3 Yaş

Prof. Dr. Toygar, Yenidoğan Yoğun Bakım ünitesinden taburcu olduktan sonra özellikle 3 yaşına kadar olan dönemin çok önemli olduğunu vurguluyor. Prematüre bebeklerin büyük çoğunluğu üç yaşına kadar yaşıtlarına ulaşabilmektedir. Ancak yüksek riskli bebeklerde, yaşam boyu sürebilecek sorunların önlenmesi için:

• Multidisipliner bir uzman grubu tarafından düzenli izlem yapılmalıdır.

• Fizik tedavi, beslenme, nörogelişimsel tedaviler ile görme, işitme ve özel eğitim gibi gerekli yaklaşımlar erkenden başlatılmalıdır.

Hayati Önem Taşıyan 7 Kural (Taburculuk Sonrası Ebeveynlere Öneriler)

1. Bebeğin günlük bakımında el temizliğine çok dikkat edilmesi.

2. Özellikle üst ve alt solunum yolu enfeksiyonlarından korunması için gerektiğinde maske takılması.

3. Bebeğin öpülmemesi, hasta olan kardeşlerden ve kişilerden uzak tutulması.

4. Bağışıklığının güçlenmesi ve nöropsikolojik gelişimi için mümkünse özellikle anne sütü ile beslenmesi.

5. Düzeltilmiş yaşına uygun şekilde ek gıdalara geçildikten sonra aşırıya kaçmadan temel besin öğelerini alacak şekilde beslenmesi.

6. Evde anne ve babanın birlikte sıcak bir ilgi ve sevgi ortamı oluşturmaları.

7. Taburculuk sonrasında tıbbi izleminin düzenli ve doğru bir şekilde yaptırılması, motor, nörolojik ve gelişimsel fonksiyonların iyileştirilmesine yönelik uygulamaların erkenden başlatılması.