Radyo frekans sistemiyle arıza tespiti Türkiye’de ilk, dünyada ise sayılı örneği var

Elektrik dağıtım şirketi OEDAŞ, yüksek gerilim elektrik direklerindeki kısmi deşarj kaynaklı arızaların tespiti için Türkiye’de bir ilke imza atarak, bu hatlardaki radyo frekans emisyonlarını ölçebilen sistemi kullanmaya başladı. HEFE Enerji firması ile birlikte geliştirilen radyo frekans sisteminde, araç üzerine bir alıcı yerleştiriliyor. Bu araç seyir halindeyken yanından geçtiği elektrik direklerinde kısmi deşarj olup olmadığını tespit ediyor. Böylece arıza büyümeden müdahale ediliyor ve enerjinin kesintiye uğramasının önüne geçiliyor. Sistemin başarılı tespit oranının yüzde 85’in üzerinde olduğunu söyleyen OEDAŞ Ar-Ge Müdürü Ural Halaçoğlu, “Daha önce tüm enerji hatları tek tek kontrol edilirken şu anda yalnızca arızalı hatlara müdahale ediyoruz. Çalışmalarımıza ciddi bir hız ve verimlilik kazandıran bu sistem enerji kesintilerinin de ciddi ölçüde azalmasını sağlayacak.” dedi.

Enerji sektöründe geleceğin akıllı sistemlerini geliştirerek değişimin öncüleri arasında yer alan Osmangazi Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (OEDAŞ), Türkiye’de bir ilke imza atarak elektrik direklerindeki kısmi deşarj kaynaklı arızaların tespiti için bu arızanın radyo frekans emisyonlarını ölçebilen sistemi kullanmaya başladı. Dünyada da sayılı örnekleri bulunan sistem, HEFE Enerji firması ile birlikte geliştirilirken testleri ise Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde (ODTÜ) tamamlanacak. Radyo frekans sistemini, OEDAŞ Ar-Ge Müdürü Ural Halaçoğlu anlattı.

Ural Halaçoğlu: “Arıza tespiti için tüm direkleri tek tek kontrol ediyorduk”

Kısmi deşarjın, elektrik yüklerinin hat boyunca düzensiz hareket etmesi anlamına geldiğini ve müdahale edilmemesi durumunda hatta arıza meydana getirerek enerjinin kesildiğini söyleyen Halaçoğlu, “Enerjinin güvenli ve sürdürülebilir olması için kısmi deşarjların tespit edilip hat üzerinde onarım çalışmasının yapılması gerekiyor. Ancak hatta kısmi deşarj olup olmadığının anlaşılması için saha çalışanları her bir elektrik direğini ‘MEMS mikrofon’ (Noiseless Acoustics-Gürültüsüz Akustik) aracılığıyla tek tek kontrol edip dinleme yapıyor. OEDAŞ’ın hizmet verdiği beş şehirde toplam 261 bin 240 adet elektrik direği olduğunu dikkate alırsak, bu işlemlerin ne denli zor ve uzun süreli olduğu daha iyi görülebilir. Biz de OEDAŞ Ar-Ge departmanı olarak, bu arızaların daha hızlı tespitini sağlamak üzere çalışmaya başladık HEFE Enerji ile iş birliği yaparak radyo frekans sistemini geliştirdik.” dedi.

“Radyo frekans ile direkt olarak arızalı hatları tespit edebiliyoruz”

Halaçoğlu radyo frekans sisteminin çalışma prensibini şu sözlerle anlattı; “Bu sistemde bir araç üzerine proje kapsamında özel olarak tasarlanan alıcı monte ediliyor. Araç belirli bir hızda seyir halindeyken sağındaki ve solundaki tüm direklerde kısmi deşarj olup olmadığını tespit ediyor. Burada başarılı tespit oranımız yüzde 85’in üzerinde. Ardından saha ekiplerimiz tespit edilen direklerde MEMS mikrofon ile dinleme yapıyor ve sonrasında onarım çalışmaları yapılıyor. Dolayısıyla tüm direklerde tek tek MEMS mikrofon ile dinleme yapmak yerine yalnızca radyo frekans ile kısmi deşarj tespit edilen direklerde işlem yapılıyor. Bu da kısmi arızanın çok daha hızlı tespit edilmesini sağlıyor ve enerjinin kesilmesine neden olacak büyüklükte bir arıza oluşmadan çalışmalar tamamlanıyor. Çalışmalarımıza ciddi bir hız ve verimlilik kazandıran bu sistem enerji kesintilerinin de ciddi ölçüde azalmasını sağlayacak.”

Halaçoğlu, OEDAŞ Ar-Ge departmanı olarak bu sistemin yanı sıra 21’i aktif toplam 33 proje üzerinde çalıştıklarını, elektrikli araçlardan yenilenebilir enerji kaynaklarına pek çok alanda geleceğin teknolojilerine odaklandıklarını belirtti.